(1) Hâkim, taraflardan birinin ret talebi üzerine veya kendiliğinden çekilme yönünde görüş bildirirse, ret talebini incelemeye yetkili merci, bu çekilmenin kanuna uygun olup olmadığına karar verir.
1086 sayılı Kanunun 2494 sayılı Kanunla değiştirilen 32 nci maddesindeki düzenleme gerekçesiyle birlikte benimsenmiş, dili sadeleştirilerek aynen alınmıştır.
4. Hukuk Dairesi 2011/103E. , 2012/3032K.
Davacı K……….. vdl. vekili Avukat ………, davalı M…….vd. aleyhine 07/06/2005 gününde verilen dilekçe ile ölümlü trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; maddi tazminatın kabulüne manevi tazminatın kısmen kabulüne dair verilen 07/07/2010 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi davalılar vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
Dava, ölümlü trafik kazasından kaynaklanan maddi manevi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece maddi tazminatın kabulüne manevi tazminatın bir kısım davacılar için kısmen kabulüne, bir kısım davacılar için kabulüne karar verilmiş, karar davalılar tarafından temyiz edilmiştir.
Davacılar, davalı B……’ın diğer davalı M …….’e ait araçla kazaya sebep olduğunu ve bir kısım davacıların oğulları bir kısım davacıların kardeşi olan N……..’ın ölümüne sebep olduğunu ileri sürerek maddi ve manevi tazminat isteminde bulunmuşlardır.
Davalılar davanın reddini savunmuşlardır.
Yerel mahkemece, maddi tazminatın kabulüne manevi tazminatın bir kısım davacılar için kısmen kabulüne, bir kısım davacılar için kabulüne karar verilmiş Yargılama sırasında davalılar vekili, 31.05.2010 tarihli celsede verilmiş olan “davacı tarafa davayı ıslah etmek istediği takdirde ıslah dilekçesi ve harcını yatırması ve davalıya tebliğ ettirmesi için 10 günlük süre verilmesine” dair verilen (2) nolu ara kararı hakimin davacı tarafa nasihat vermesi, yol göstermesi olarak nitelendirerek hakimin reddi talebinde bulunmuştur. Reddi hakim talebinde bulunulan hakim tarafından, red talebi açıkça hakkın kötüye kullanılması niteliğinde ve davayı uzatmak maksadıyla yapıldığı gerekçesiyle HUMK’nun 35. maddesi uyarınca reddedilmiş ve HUMK’nun 36/4 maddesi uyarınca davalıların, idari para cezası ile cezalandırılmalarına karar verilmiştir. Mahkeme hakiminin, hakimin reddi talebinin reddine ilişkin olan geri çevirme kararı HMK 41 de belirtilmiş olan koşulları taşımadığından doğru değildir. HMK 40’ta belirtilen usul çerçevesinde inceleme yapılması gerekmektedir. Yerel mahkeme kararının, HMK 40 gereği işlem yapılmak üzere bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına ve peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 28.02.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.
20. Hukuk Dairesi 2012/13574E. , 2012/14186K.
Taraflar arasında görülen iflasın ertelenmesi davası sırasında, katılan taraf vekili hakim K… hakkında reddi hakim yoluna başvurmuştur.
Talebi inceleyen merci tarafından verilen hakimin reddi talebinin YERİNDE OLMADIĞININ TESPİTİNE ilişkin verilen kararın Yargıtayca incelenmesi, katılan vekili tarafından istenilmiş olmakla, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
Katılan vekili 05.06.2012 havale tarihli dilekçe ile hâkim K… hakkında Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’na şikayette bulunduğu gerekçesiyle 6100 sayılı HMK.nun 36/1-d maddesi gereğince reddi hâkim yoluna başvurmuş, reddedilen hâkim tarafından davadan çekilmesinin uygun olduğu görüşü ile dosya talebi incelemeye yetkili merciye gönderilmiştir. Merci tarafından hâkimin tarafsızlığından şüpheyi gerektiren önemli bir sebebin bulunmadığı gerekçesiyle ret talebinin yerinde olmadığının tespitine karar verilmiş, hüküm katılan vekili tarafından Hâkim’in çekilmesi kararı hakkında hüküm kurulmadığı gerekçesiyle temyiz edilmiştir.
HMK.nun 39. maddesine göre; “hâkim, taraflardan birinin ret talebi üzerine veya kendiliğinden çekilme yönünde görüş bildirirse, ret talebini incelemeye yetkili merci, bu çekilmenin kanuna uygun olup olmadığına karar verir”.
Hâkim K… tarafından, katılan vekilinin 05.06.2012 tarihli ret dilekçesi üzerine 28.08.2012 tarihinde mütalâa yazısı olarak belirttiği çekilme kararı HMK 36. maddesi gereğince hakimin kendi kendini ret niteliğindedir. Bu nedenle; merci tarafından hâkim’in çekilme talebi konusunda olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerekirken, bu hususta bir hüküm kurulmaması usûl ve yasaya aykırıdır.
Ayrıca, yargılamanın devamı sırasında taraflardan birinin mahkeme hâkimi hakkında şikayette bulunması veya aleyhine dava açması, HMK.’nın 36/1-d maddesinde belirtilen “davalı olmak’ anlamında yorumlanamayacağı, aksine bir yorum, yargılama yapan tüm hâkimlerin kötü niyetli taraflarca reddedilmesini kolaylaştıracağı gibi, bu hakkı kötüye kullanmak isteyenlerin davranışını da korumak anlamına geleceği, hiçbir hukuk kuralının, kötü niyetliyi korumayacağı, aksini kabul etmek, kötü niyetli kişilerce açılacak uydurma dava ve şikayetler sonucu, davaya bakan hâkimlerin sağlıklı, baskıdan uzak ve hür iradeleri ile görev yapmalarına engel olacağı gibi, tabii hâkim ilkesini de zedeleyeceği gözönünde bulundurularak katılanın reddi hâkim talebi ile mahkeme hâkiminin çekilmesi (hâkimin kendi kendini reddi) hakkında merci tarafından ret veya kabul kararı verilmesi gerekirken, ret talebinin yerinde olmadığının tespitine karar verilmesi de doğru görülmediği gibi hâkimin kendini ret ile ilgili olumlu veya olumsuz bir hüküm kurulmamış olması da yerinde bulunmamıştır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle; katılan vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde yatırana iadesine 10.12.2012 günü oybirliği ile karar verildi.
