TAPU İPTALİ VE TESCİL DAVASI
Tapu iptali ve tescil davası, tapu kütüğüne hukuka aykırı olarak tescil edilen mülkiyet hakkının, hukuka uygun hale getirilmesi için açılan davadır.
Tapu iptali ve tescil davası sonucunda gerçek hak sahibi tapu kütüğüne malik olarak tescil edilerek hukuka aykırılık giderilecektir.
HANGİ DURUMLARDA TAPU İPTAL DAVASI AÇILABİLİR?
Tapu iptal tescil davası, temel olarak yolsuz tescil bulunması durumunda açılmaktadır. Yolsuz tescil; tapu kütüğünde görünen hak sahipliği ile gerçek anlamda hak sahipliğinin uyumsuz olduğu durumlarda söz konusudur.
Tapu kütüğünde kayıtlı tescil; “bağlayıcı olmayan bir hukuki işleme dayanıyorsa” ya da “hukuki sebepten yoksun bulunuyorsa” yolsuz tescil söz konusu olacaktır.
Tapu tescil iptal davası açılabilen durumlar şu şekildedir:
1-)Hukuki ehliyetsizlik nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açılabilir.
Taşınmaz satışı için tarafların fiil ehliyetine sahip olması gereklidir. Fiil ehliyetine sahip olmayan kişilerin mülkiyeti devir işlemleri geçersizdir. Fiil ehliyetinden yoksun bir kişi tarafından yapılan tapu devri yolsuz tescil niteliğinde olacağından bu işleme karşı tapu iptal ve tescil davası açılabilir. Ehliyetsizlik nedeniyle açılan tapu iptal ve tescil davasında kişinin fiil ehliyetinin bulunmadığını gösteren tıbbi raporlar sunulmalıdır.
2-)Muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davası açılabilir.
Muris, mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla hileli işlemler ile taşınmazını bir başkasına devrederse, muris muvazaası (mirastan mal kaçırma) oluşur. Muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davası, taşınmazın terekeye döndürülmesini ya da mirasçılar adına tescil edilmesini sağlayabilir.
3-)Vekalet görevinin kötüye kullanılması nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açılabilir.
Vekalet sözleşmesi gereği vekil, vekil edenin menfaatlerini gözeterek hareket etmek zorundadır. Dolayısıyla vekil edenin menfaatlerine aykırı işlem tesis eden vekilin sorumluluğu doğmaktadır. Vekil, vekalet sözleşmesine aykırı olarak tapuda işlem tesis ettiği takdirde 3. kişilere karşı tapu iptal ve tescil davası açılmaktadır.
4-)Ölünceye kadar bakma sözleşmesi nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açılabilir.
Ölünceye kadar bakma taahhüttü karşısında diğer kişi tarafından belirli bir malvarlığının devri taahhüt edilen sözleşmelere “ölünceye kadar bakma sözleşmesi” denmektedir. Bakım alacaklısının ölümünden sonra bakım borçlusu, malvarlığının kendisine devri için mirasçılara yönelik tapu iptali ve tescil davası açabilir.
5-)Aile konutu nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açılabilir.
Eşler, diğerinin açık rızasını almaksızın aile konutu niteliğindeki taşınmazı 3. kişilere devredemez. Eşlerin menfaatinin korunması için tapu kütüğünde taşınmaza “aile konutu şerhi” konulmaktadır. Aile konutu şerhi bulunan bir taşınmaz, diğer eşin açık rızası alınmaksızın 3. kişilere devredildiği takdirde tapu iptal ve tescil davası açılmaktadır.
6-)Kazandırıcı zamanaşımı ve zilyetlik nedeniyle tapu iptal ve tescil davası açılabilir.
Tapusuz bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak en az 20 yıl elinde bulunduran kişi taşınmazın mülkiyetini kazanmış sayılmaktadır. Ancak tapu kütüğünden malikin kim olduğu anlaşıldığı takdirde zamanaşımıyla mülkiyeti kazanan kişiye karşı tapu iptal ve tescil davası açılabilir.
TAPU İPTALİ VE TESCİL DAVASI HANGİ DURUMLARDA AÇILAMAZ?
Olağan zamanaşımı ve olağanüstü zamanaşımı yoluyla taşınmaz mülkiyetinin kazanımı halinde yolsuz tescil söz konusu değildir. Kazandırıcı zamanaşımı ile mülkiyeti kazanan kişi aleyhinde tapu iptali ve tescil davası açılamaz.
1-)Taşınmaz Mülkiyetinin Olağan Zamanaşımı Yoluyla Kazanımı (TMK m. 712)
Adına tescilli bulunan bir taşınmazı 10 yıl boyunca davasız ve aralıksız olarak iyi niyetle elinde bulunduran kişi aleyhine tapu iptali ve tescil davası açılamaz.
2-)Taşınmaz Mülkiyetinin Olağanüstü Zamanaşımı Yoluyla Kazanımı (TMK m. 713)
Tapu kütüğüne tescilli olmayan ya da tapu kütüğünden maliki anlaşılmayan bir taşınmazı 20 yıl boyunca davasız ve aralıksız olarak malik sıfatıyla elinde bulunduran kişi aleyhine tapu iptali ve tescil davası açılamaz.
TAPU İPTALİ VE TESCİL DAVASI NEREDE AÇILIR?
Tapu iptal ve tescil davası, taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesinde açılmaktadır.
Tapu iptal ve tescil davası, taşınmazın aynına ilişkin bir dava niteliğindedir. Dolayısıyla taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkili bir mahkemedir.
TAPU İPTALİ VE TESCİL DAVASINI KİM AÇAR?
Mülkiyet hakkının tapu kütüğünde hukuka aykırı olarak tescil edilmesi nedeniyle hak kaybına uğrayan herkes tarafından tapu iptali ve tescil davası açılabilir.
TAPU İPTALİ VE TESCİL DAVASI KİME KARŞI AÇILIR?
Kural olarak; taşınmaz mülkiyetine ilişkin tüm davalar, taşınmazın tapu kütüğünde adına tescilli bulunan malikine karşı açılmaktadır.
Tapu tescil davası, malik sağ olmadığı takdirde mirasçılarına karşı açılmaktadır.
Tapu tescil davası ile üçüncü kişiye ait bir hakkın iptali talep edildiği takdirde dava bu kişiye de yöneltilmelidir.
Olağanüstü kazandırıcı zamanaşımı nedeniyle açılan tapu tescil davaları, ilgili hazineye karşı açılmaktadır.
